Voor het Dorpsblad "Op Bresjes" schreef ik het volgende artikel;
L’Odyssée des Animaux
Op zaterdag 10 december bezocht ik met de teken en
schildergroep uit Oostburg het musee de
Flandre in Cassel in het Noorddepartement van Frankrijk, anderhalf uur rijden
van Breskens. Deze groep mag ik als beeldend docent begeleiden
samen met Joost Heeren. De streek waar zelfs nog Vlaams gesproken wordt
en waar Joost tegenwoordig woont en werkt. We ontmoetten elkaar in het cafeetje
“Trois Moulin” op de markt van Cassel. De tijd lijkt daar te hebben stilgestaan
, de moeder van respectabele leeftijd verzorgd plaatselijke gerechten als
stoofpotjes en carbonades terwijl de zoons
de frietjes bakken en bedienen. Alles gepresenteerd in de entourage van de
jaren 70 wat tegenwoordig vintage genoemd wordt. Wie de film “Bienveneu chez
les Ch’tis “ gezien heeft kan zich een voorstelling maken van het decor aldaar.
De beroemde film is ook niet ver daar vandaan in Berques opgenomen in het
Noorddepartement. Cassel bevind zich op een berg , de Casselberg en heeft het
hoogste punt van de Westhoek in Frans-Vlaanderen, 176 meter, als je naar de top
wandelt heb je een fenomenaal uitzicht over de streek van West Vlaanderen en
Frankrijk. Op de berg staat ook een ruiterstandbeeld van Generaal Foch, die in
Cassel zijn hoofdkwartier had tijdens de
eerste wereldoorlog . In de streek niet ver van Ieper is ook een zware strijd
geleverd.
In het museum werden we rondgeleid door Joost Heeren, hij
werkt voor diverse musea in het Noorden van Frankrijk. Het was dan ook
vanzelfsprekend dat hij ons zou gidsen door de bijzondere tentoonstelling. L’Odyssée
des Animaux , de vlaamse dierenschilders uit de 17e eeuw. De
expositie begon met het werk van Roelandt Savery , geboren in Kortrijk, die na
zijn opleiding tot kunstschilder aan het hof in Praag werkte als hofschilder
voor Rudolf ll . Deze had net als veel hoven in de Gouden Eeuw een verzameling
dieren ondergebracht in een Menagerie, de voorloper van de tegenwoordige dierentuin.
Dit heeft geleid tot de voorkeur van Savery voor het tekenen van dieren. Bijbelse
en Mythologische voorstellingen lenen
zich erg goed voor dit onderwerp. De ark van Noach is dan ook een vaak
terugkerend thema om veel dieren te schilderen. Daarnaast is het prachtige verhaal van Orpheus
en Eurydice, waarbij Orpheus na zijn hopeloze reis naar de onderwereld om
Eurydice terug te halen faalt en alleen nog de dieren in vervoering kan brengen
met zijn prachtige muziek. Of het Paradijs van
Adam en Eva uitgebeeld door Savery met hemels licht in het landschap. Verder
zijn de talloze dieren op meesterlijke wijze geschilderd door Frans Snyders ,
Jan Fyt of Paul de Vos . Naarmate de
tentoonstelling vorderde kreeg de
Odyssée wel een wat luguber karakter. Van paradijselijk weergegeven dieren
veranderden de werken in indrukwekkende jachttaferelen met uitdrukkingen waar
je als vredig mens een blokje voor zou om lopen, in de uiteindelijk prachtige
barokke stillevens met de dode dieren uitgebreid geëtaleerd in een
indrukwekkende compositie van schuine lijnen, kleur en verzamelobjecten zoals
die in de Gouden Eeuw geschilderd werden. Misschien dat een omgekeerde volgorde
van geëxposeerde werken mijn Odyssee met
een prettiger gevoel had doen eindigen, maar zoals mijn moeder zou zeggen . “Als
ons leven een paradijs zou zijn hadden we niets om naar uit te kijken” . Uiteindelijk kijk ik met veel plezier terug op
mijn Odyssée naar Cassel die beslist de
moeite waard is om eens te maken als daguitstapje vanuit Breskens.
Frans Snyders
Roelandt Savery
Sonia Delaunay
